Không chỉ do cảm xúc tại lễ tuyên thệ quốc tịch của người viết, sự kiện một lần trang trọng trong đời đã bị trì hoãn dài vì covid và dời đi dời lại của lịch cá nhân, bài giới thiệu về Canada với cái nhìn riêng biệt của cá nhân này để người quan tâm định cư Canada có thể “mong chờ điều được chờ đợi” - expect the expected, khi nhắm đến đất nước này.
Người viết luôn gọi (đùa) đất nước này là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa đích thực Canada trong cái nhìn của mình, vì có vài loại XHCN khác, cả từ mô hình Bắc Âu đến nhắm tới hay đơn giản chỉ là trong khẩu hiệu. Khi tìm hiểu định cư Canada, bạn đang nhắm tới một nền kinh tế G7 hùng mạnh, nhưng thực ra trong đó cũng là một CHXHCN đích thực, và hiếm có trên thế giới hiện tại, trong các khía cạnh sau:
• Cùng thuộc tân thế giới như Mỹ, do người hành hương châu Âu đến sinh sống vài trăm năm trước và cùng với khai phá luôn phải là thực dân hóa bản địa (colonize), nhưng hệ tư tưởng tại Canada luôn dằn vặt và nay bị yêu cầu chuộc lỗi lại, cả đời. Để dễ hình tượng thì giống như một người vợ trong hôn nhân đã 30 năm cứ nằng nằng đòi lại tuổi thanh xuân của tôi mỗi khi có chuyện nhỏ trong cuộc sống gia đình.
• Chăm sóc y tế phổ cập công cộng, miễn phí gần như hoàn toàn, do nhà nước lo, của một lĩnh vực quan trọng nhất của con người: sức khỏe. Dù luôn có phàn nàn về thiếu bác sĩ, quá tải hệ thống y tế, chăm sóc người già… nhưng đó là theo chuẩn của Canada, so với nơi vào viện phải có một trong hai điều cơ bản: tiền hay quen biết thì là sự khác biệt…nhỏ.
• Thuế cao, cùng mức thu nhập cao 300,000 CAD/năm tại Canada sẽ ở lũy tiến cao nhất 53.5%, trung bình 40.3% (so với tại Mỹ: 27.4% tại FL & TX, 34.2% NY & 36.7% CA) và net take home còn 179,000 CAD. Vậy 121,000 CAD đóng thuế đi vào đâu? Sẽ là một trong những nguồn thu chính của nhà nước, để chăm lo cho hạ tầng, y tế, phúc lợi xã hội, và cả cứu trợ trên thế giới… và đương nhiên sẽ không có chuyện thất thoát hay quá lãng phí. Đánh thuế cao người giàu, giảm đói nghèo, làm cho tất cả cùng thịch vượng chung, luôn là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội do một đồng chí tên Karl Marx khởi xướng từ gần 150 năm trước.
• Vào 2018 tại Ontario đã từng có sáng kiến áp dụng thử nghiệm basic universal income, thu nhập tối thiểu đại trà cho mọi đối tượng, 24,000$ cho một gia đình, một hình thức tiền thân của “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”, sau một thời gian ngắn đã bỏ, nhưng vẫn còn đó lý tưởng sẽ có ngày hiện thực tại Canada.
• Là thành viên NATO với mục tiêu các nước phải chi tiêu quốc phòng ở mức 2% GDP, nhưng CHXHCN Canada luôn chơi… lụi với đồng minh, chỉ mới tiêu 1.4% GDP và luôn né tránh chủ đề nhạy cảm này mỗi khi khối quân sự liên minh Bắc Đại Tây Dương này kêu gọi các quốc gia tuân thủ luật chơi về trách nhiệm tài chính của mình.
• Xã hội của bình đẳng giới, thậm chí cán cân nghiêng lệch về ủng hộ nữ quyền, với nội các cân bằng 19 nữ 19 nam. Bình đẳng và đơn giản đến mức nữ phó thủ tướng kiêm bộ trưởng kinh tế Chrystia Freeland nhân vật quyền lực thứ hai của chính phủ (tức quốc gia) đi tênh tênh khắp nơi không có an ninh bảo vệ bị một dân thường xúc phạm thì mới bàn về bảo vệ yếu nhân hay tìm cách truy tố.
• Định nghĩa về giới tính như khái niệm cổ xưa hai từ G, L ngày càng dài đoằng, mới đây nhất đã thấy trên tivi từ mới đến 9 ký tự (ít nhất là so với hiểu biết của người viết) 2SLGBTQI+, không rõ sau này còn thêm cái gì. Mới nhất cách đây 3 ngày là Kế hoạch hành động quốc gia về 9 ký tự này với ngân sách 100 triệu $ cho 5 năm. Không để lại ai phía sau, đầy dung nạp, đấu tranh chống mọi kỳ thị là tư tưởng dân chủ, XHCN đích thực này.
• Ngồi trên trữ lượng dầu lớn thứ ba thế giới nhưng chấp nhận giá xăng cao hơn 30% so với Mỹ ngoài lý do tính kinh tế của công nghệ nhưng chủ đạo là bảo vệ môi trường và phản đối của người da đỏ; điều tiết chuỗi cung ứng sản phẩm sữa; hạn chế thị trường viễn thông, hàng không để các sản phẩm này mắc hơn hẳn phía nam đường biên giới, là 3 dấu hiệu của một nền kinh tế “hơi hướng” XHCN.
• Trong 10 lần bầu cử liên bang gần nhất, của 28 năm từ 1993 tới 2021 dấu hiệu rõ ràng nhất của CNXH tại Canada là Liberal cánh tả thắng 7, Conservative thắng có 3, và tại xã hội đa chủng tộc thiên hướng cánh tả này việc một cá nhân tỏ ra là cánh hữu (tư tưởng bảo thủ, nghĩa tốt của chính trị, chứ không phải bảo thủ là ngang bướng, không nghe…) đã có vẻ khác thường.
• Cuối cùng, #10, thẩm phán quốc tịch (citizenship judge) chủ trì lễ tuyên thệ với lời nhắn nhủ cuối cùng trước khi trở thành công dân Canada: hòa vào hàn gắn ăn năn với người da đỏ, be nice to each other, khuyến khích trẻ em học nghệ thuật, sáng tạo để hòa mình vào xây dựng quê hương mới. Những lời phát biểu đầy nhân văn, thân thiện và ảnh hưởng của người có vị trí độc lập về vấn đề quốc tịch về Canadian values, quyền và trách nhiệm của công dân mới.
Viết cho người di cư tiềm năng đang nhắm tìm đường, từ chxhcn đến CHXHCN đích thực, vào 31/08/2022, ngày hát quốc ca O Canada "With glowing hearts we see thee rise, The True North strong and free”.
DTK Partners
DTK Immigration Pathways
Dedication – Trust – Knowledge
One brand, One slogan, One professional attitude.
