Để người quan tâm di cư Canada có được thông tin toàn diện trong tìm hiểu và như luôn trên tinh thần “nghĩ gì nói nấy”, không loằng ngoằng (từ dịch khác của No BS) của người viết, nhân dịp quốc khánh Canada 1/7 lần thứ 154, DTK Partners đưa các nhận xét mang tính cá nhân về những điều chưa được tại đất nước quá đáng sống này. Tinh thần của DTK Partners luôn là sự thật, không ca ngợi, cũng chả thổi phồng những ưu việt của xã hội Canada, ngoài sự thật là ưu điểm nhiều nhưng trong cái nhìn có thể là phiến diện, sặc mùi republican (mà tại Canada lại không có đảng Cộng hoà!) của người viết sau 4 năm sinh sống, làm việc mà không học tập hay hội đoàn gì tại Canada thì có những mặt sau còn chưa được:
• Dân chủ cực đại: Ngày quốc khánh năm nay thậm chí nhiều nơi không tổ chức không phải vì lý do covid nữa mà lãng xẹt chỉ vì nhạy cảm với phong trào đang cuồng quá mức về xét lại lịch sử, hàn gắn (reconcilation) với người da đỏ (thổ dân)! Trong khí thế xét lại dâng trào, lại thêm hơn trăm mộ vô chủ của trường nội trú cho trẻ em người da đỏ hàng trăm năm trước nay được tìm thấy, làm tình hình thêm căng thẳng và thủ tướng phải xin lỗi, dư luận đòi hỏi giới nhà thờ phải đứng ra nhận tránh nhiệm hay truy tố hình sự các đối xử này. Ở nơi dân chủ quá trớn, người ta cũng quên mất một điều là lịch sử là…lịch sử, có nhiều điều có thể không đúng tại lúc này nhưng vào lúc đó nó là hợp lý nhất, như biết đâu mục đích của các trường nội trú thời xa xưa đó là cần thiết, có tác dụng trong hỗ trợ, tiến hóa, hòa nhập người bản địa… Phong trào kêu gọi chính phủ phải "đền ơn" người gốc da đỏ, thậm chí đòi Giáo hoàng phải xin lỗi, chắc quên mất một điều là bao năm nay Canada đã dành cho nhóm 5% dân số người gốc da đỏ này những ưu ái đặc biệt, chỉ tạm ví dụ như không phải trả thuế HST (dạng thuế VAT tại VN), trợ cấp hàng năm… và có cả một đạo luật Indian Act riêng. Nói thêm ngoài lề là có công ty tư vấn di cư lớn nhất ở Việt Nam dịch từ Indian chỉ chung người gốc da đỏ tại Canada là người Ấn Độ, thật là trí tuệ và bá đạo!
• Xã hội chủ nghĩa thiên tả: đang xét lại mọi vấn đề, từ City of Toronto đã phải hoàn thành dự án nghiên cứu đổi tên đường trục chính quan trọng nhất nhì dài hàng vài chục kms mang tên (Henry) Dundas, một nhà chính trị kiểu khai quốc công thần thời thế kỷ 18, nhưng có phốt là sở hữu nô lệ và kéo dài thời gian giải phóng nô lệ thêm 15 năm thời đó. Sang năm Toronto sẽ thay đổi tên đường lớn này, hàng loạt cơ sở, kinh doanh gắn với tên Dundas sẽ phải thay, và còn một list dài các cái tên khác cần thay, kiểu như đại học Ryerson, tượng đài thủ tướng Canada đầu tiên John A Macdonald người viết mới chụp hình cách đây vài ngày tại Hamilton xong nhìn lên mới thấy trên đầu tượng còn dính sơn đỏ nhuộm máu của phong trào hiện tại. Cứ theo cái kiểu này thì chắc Canada sẽ vài chục năm thay đổi lại toàn bộ tên đường, sự kiện… hay mang ku Mác xoăn của Facebook ra đặt tên đường mấy hồi. Liên tưởng tới quê nhà thì nếu vài thế kỷ sau chắc sẽ có nhiều thay đổi!
• Hợp pháp hóa cần sa: nhiều nơi, đặc biệt tại trung tâm hay những khu phố “lộn xộn” hơn, mùi cần sa khen khét đập vào mũi làm chỉ muốn bước vào…thử! Có đủ lý do về tự do cá nhân, y tế, đánh thuế… để hợp pháp hóa cần sa, nhưng với quan điểm “lạc hậu” của người viết, sử dụng cần sa, bán đầy ngoài đường tại cửa hàng riêng biệt, thuộc nhóm 1 trong 3 điều không thể chấp nhận tại Canada (hai điều còn lại của cực đoan cá nhân không thể viết ra tại khuôn khổ post về di cư này).
• Quen làm ít hưởng nhiều: mặt trái của một an sinh xã hội tốt, hưởng thụ cá nhân với một bộ phận không nhỏ người lao động là chưa xong việc thì cũng để đó, dù trong túi không còn tiền thì cũng phải chiều tà ra ngắm biển, hưởng thụ thiên nhiên cái đã. Nỗ lực vươn lên, cải thiện chính mình của Canadians chắc chắn kém hơn dân nhập cư và đây là cơ hội cho những người mới đến, vốn quen làm việc như điên và là thú vui của cuộc đời.
• Phàn nàn trước đã: trong khi thiếu hiểu biết về bản chất vấn đề hoặc quen với phàn nàn yêu sách, như luôn so sánh với Mỹ mà quên mất một khác biệt cơ bản về mật độ dân số chênh lệch 9 lần giữa 2 nước, tại Mỹ mọi hạ tầng, mặt hàng làm ra luôn bán cho đông hơn 9 người dùng so với Canada. Người tiêu dùng phàn nàn về giá dịch vụ viễn thông thuộc nhóm mắc hàng đầu thế giới phát triển, vé máy bay nội địa cao hơn cả đi nước ngoài vv… nhưng không hiểu được là tại Canada một sân bay chỉ phục vụ một cộng đồng nhỏ vài chục ngàn dân hay biết bao trạm phát sóng di động BTS trải dài 6-7,000 km từ đông sang tây chỉ cho một lượng nhỏ người di chuyển dọc theo đó.
• Bảo vệ người thuê nhà thái quá: chưa biết phải trái ra sao nhưng luật pháp cứ bảo vệ người ở vị trí khó khăn hơn trước đã, người thuê nhà, nếu cùn, có thể không phải dọn ra khỏi nhà ngay cả khi không trả tiền thuê, chủ nhà không thể tự ý thay khóa hay đuổi ra mà phải theo một qui trình trục xuất (evictions) của tòa án mà việc kiện tụng này có thể kéo dài hàng năm. Và ngay cả khi sherriff (nhân viên thực thi pháp luật) đến trục xuất người thuê vi phạm, thì còn có thể có hiệp hội người thuê nhà kéo đến chặn đường vào phản đối, dù hiếm gặp. Thế nên luôn tồn tại đối tượng “người thuê chuyên nghiệp” (professional tenants) vận dụng tối đa qui định của luật bảo vệ người thuê nhà này để ở chùa vài tháng đến hàng năm mà các chủ nhà luôn phải cẩn thận trong sàng lọc ban đầu.
• Giao tiếp thực dụng: đừng tưởng tây là lịch sự hay văn minh thượng đẳng trong giao tiếp mà mặt trái của thực dụng có thể thấy được trong email cộc lốc, không trả lời khi không còn quan tâm hay không còn cần thiết cho bản thân. Canadians có thể không bận đến mức tối mắt tối mũi nhưng khi giao tiếp có thể chưa hoàn hảo ở đẳng cấp chuyên nghiệp về lịch sự, đúng mực.
Danh mục còn có thể nhiều hơn, vì không có gì là hoàn hảo 100% ngay cả tại đất nước đáng sống hàng đầu thế giới này và trong khuôn khổ post giới thiệu quốc khánh Canada Day 154th chỉ nên lược qua vậy. Còn lại vẫn luôn là một Canada văn minh, tự do, công bằng, dân chủ, thịnh vượng, an toàn, thân thiện và nhân bản - 16 chữ vàng theo nhận xét thực tế của người viết.
Happy Canada Day 2021.
DTK Partners
DTK Immigration Pathways
Dedication – Trust – Knowledge
One brand, One slogan, One professional attitude.
